ISSN: 0137-3056


Punkty MNiSW:

13



Redaktor naczelny:
prof. dr hab. Tomasz Żylicz
tzylicz@wne.uw.edu.pl

Sekretarz redakcji:
Marta Höffner
ekonomia@wne.uw.edu.pl
(48) 22 55 49 184

Wydawca:



Dzieje bankowości polskiej do 1914 r. w zarysie

A. Jezierski

ABSTRAKT: Początki bankowości polskiej sięgają połowy XIV wieku. Operacjami pieniężnymi zajmowali się kupcy prowadzący zagraniczny handel hurtowy, dzierżawcy regaliów królewskich, bankierzy trudniący się wymianą pieniądza oraz lichwiarze. Często w jednej firmie łączono operacje handlowe i pieniężne. Największym ośrodkiem bankierskim był wówczas Kraków stolica Królestwa Polskiego. Udzielaniem pożyczek trudnili się głównie bankierzy żydowscy, których nie obejmował zakaz kościelny oprocentowania pożyczek. W 1347 r. uregulowano to prawnie, zakazując pożyczkodawcom żydowskim pobierania od udzielonych pożyczek bez zabezpieczenia więcej niż 1 grosz od grzywny (48 groszy) tygodniowo, tj. 108% rocznie. Skarb królewski ściągał podatki od pobieranych odsetek. W1423 r. zakazano bankierom żydowskim udzielania pożyczek pod zastaw nieruchomości, co poważnie ograniczyło ich rolę we wczesnej bankowości. Na przełomie XIV i XV wieku do najpoważniejszych bankierów żydowskich w Krakowie należał Jordan Lewkowicz, który dzierżawił regalia królewskie, tj. mennicę i kopalnie soli w Wieliczce i Bochni. Bankierzy chrześcijańscy omijali zakaz pobierania odsetek. Najczęstszym na to sposobem, zwłaszcza w XV i XVI wieku, było przejmowanie zastawu, którym bywały dobra ziemskie bąd. regalia królewskie, a dochody płynące z nich stanowiły formę oprocentowania. W miastach omijania zakazów kościelnych dokonywano często przez tzw. wyderkafty. Polegało to na tym, że pożyczkobiorca sprzedawał wierzycielowi nieruchomość, mającą być zabezpieczeniemdługu, zastrzegając sobie prawo jej odkupu w określonym terminie i za określoną kwotę. Inną metodą ukrywania oprocentowania było udzielanie pożyczek w gorszym pieniądzu i zwrot w lepszym. Do najpoważniejszych bankierów na przełomie XV i XVI wieku należał Jan Boner, który osiedlił się w Krakowie w 1483 r. U schyłku XVI stulecia, wzoremWłoch, jezuici rozpoczęli zakładanie banków pobożnych (montes pietatis). Pierwszy z nich powstał w Wilnie w 1579 r. Kapitał w dużej mierze pochodził z pobożnych dotacji ofiarodawców oraz drobnych depozytów. Kredyt o charakterze lombardowym był nieoprocentowany. WXVII wieku jedynie bank pobożny w Warszawie pobierał 7% rocznie, na co miał zgodę władz kościelnych. W końcu XVII i początkach XVIII wieku coraz poważniejszą rolę odgrywały banki kahalne, utrzymywane przez gminy żydowskie. Choć brakowało jeszcze wówczas w Polsce powszechnego prawa wekslowego

Pełny tekst (PDF)


Numer wydania: 1

W numerze:

Integracja Europy w obliczu przyspieszeń globalnych
M. Dobroczyński
ABSTRAKT | PDF
Nauka, innowacje, technologia XX wieku. Refleksje społeczno-ekonomiczne
A. Łukaszewicz
ABSTRAKT | PDF
Geneza i realizacja idei nowej międzynarodowej architektury finansowej
B. Pietrzak
ABSTRAKT | PDF
Nowa gospodarka - aspekt informacyjny
J. Oleński
ABSTRAKT | PDF
Złożone, dynamiczne systemy adaptacyjne jako perspektywa badawcza ewolucji współczesnej gospodarki
T. Kasprzak
ABSTRAKT | PDF
Dzieje bankowości polskiej do 1914 r. w zarysie
A. Jezierski
ABSTRAKT | PDF
Intelektualizacja przedsiębiorczości. Intelektualizacja przedsiębiorstw (tło badań empirycznych)
S. Kwiatkowski
ABSTRAKT | PDF
Szanse rozwojowe przedsiębiorstw
J. Kotowicz-Jawor
ABSTRAKT
Nurt ekonomiczny w badaniach społeczeństwa informacyjnego
D. Dziuba
ABSTRAKT | PDF
Wpływ orientacji eksportowej na produkcję przemysłową w Polsce: efekty zewnętrzne czy różnice w produktywności?
A. Cieślik
ABSTRAKT | PDF
Przedmiot i podmiot działania samorządu terytorialnego
A. Kopańska
ABSTRAKT | PDF
Recenzje
R. Domański, R. Kokoszczyński
ABSTRAKT | PDF
Seminaria i konferencje
A. Springer, I. Witecka
ABSTRAKT | PDF
SZUKAJ:



2024
2016 2015 2014 2013 2012 2011 2009 2008 2007 2005 2004 2003 2002 2001 2016